Tri nivoa transgresije
Daniel Premec je, strašću i predanošću umjetnika koji se ne zadovoljava samo jednom pronađenom matricom, u svom dosadašnjem radu eksperimentisao na sva tri nivoa kiparske prakse: materijalno-tehničkom, konceptualnom-analitičkom i estetskom-čulnom. Od minijaturnih dimenzija trna do monumentalnosti skulpture u javnom prostoru, od stabilnosti kamena do lakoće kose, od organskih materijala do različitih vrsta metala, uključujući aluminij, njegova djela zadržavaju prepoznatljivost u raznovrsnosti, što je odlika izgrađenog umjetničkog identiteta. Ova se prepoznatljivost temelji na promišljenoj stvaralačkoj proceduri u kojoj se značenje i formalizacija ne pokazuju kao dominantni već se iščitavaju indirektno kroz materijalnost i čulnost skulpture i njenog neposrednog/afektivnog dejstva na posmatrača.
Značajan aspekt ove procedure jeste stavljanje u pogon simboličnih formi koje upućuju na značenja opasnosti, napada, povrede, sputavanja: radi se o čovjekovom nasrtanju na prirodu, o skučenosti racionalnog uma i neusklađenosti između tehnološkog napretka i ugroženosti opštih uslova života, uključujući tu i razvoj duhovne svijesti, ali takođe i o komentaru na konkretne istorijske okolnosti i društvenu-kulturnu-ekonomsku-političku stvarnost.
Ovu site-specific izložbu treba shvatiti kao deklaraciju pobune i potrebe da se izađe na kraj sa uslovima iz kojih nema izgleda da se pronađe izlaz. Da li je to pobuna koja, iako nastoji probiti zidove galerijskog prostora, ostaje sputana u okvirima ovih zidova? Odgovor na ovo pitanje sa jedne strane može biti potvrdan. Sa druge strane, angažman Daniela Premeca nadilazi estetiziranu agresivnost koja bi bila samoj sebi svrha. On uzima potencijal agresivnosti kao polaznu tačku umjetničke (kiparske) prakse koja je neodvojiva od direktnog fizičkog manuelnog učinka. Sa te strane, ova je izložba deklaracija transgresije ograničavajućih okolnosti. Tri su nivoa na kojima se takva transgresija manifestuje: na tehničkom nivou, radi se o aktualizaciji (materijalizaciji) kojom potencijal postaje čin transgresije u konkretnom prostoru sa svim aspektima vještine u primjeni metoda obrade materijala i vještine intervencije u prostoru; na idejnom nivou, radi se o snazi predočavanja strukture realnosti koju karakterizira uzajamna dinamika destrukcije i konstrukcije, sputavanja i transgresije; na nivou čulnosti, radi se o dejstvu monumentalnih prijetećih šiljaka na tijelo i psihu posjetioca galerije.
U ovu transgresivnu estetiku, koja podrazumijeva simboličku transformaciju baznog čulnog iskustva svijeta, Daniel Premec upisuje konotacije konkretnih uslova ugrožene kulture (prvenstveno u Bosni i Hercegovini) i slijepih ulica savremene umjetnosti. Svoju poziciju umjetnika ne ograničava na samozadovoljavajuća formalna traganja već nastoji ukazati na umjetničku proceduru koja koristi potencijal agresivnosti kao na model aktualizacije subjektivnosti sposobne za otpor.
Branka Vujanović
crvenared.wordpress.com 